Umowa o pracę jest swoistym gwarantem praw pracowniczych. Co do zasady każdy pracownik może liczyć na urlop, bezpłatne badania okresowe oraz inne korzyści, które gwarantują mu regulacje kodeksu pracy. Ważne jest jednak, że oprócz praw, na pracowniku ciążą określone obowiązki. W przypadku, gdy przestanie się on z nich wywiązywać w sposób staranny i należyty, uzasadnione będzie wypowiedzenie mu stosunku pracy. Nie jest to jednak takie łatwe, zważywszy na fakt, że kodeksowe przepisy zawierają liczne ograniczenie w tym względzie.
W przypadku umowy o pracę na okres próbny sprawa jest niezwykle prosta. Jest to rodzaj kontraktu, który co do zasady jest zawierany na niedługi okres czasu. W każdej sytuacji stosunek pracy może trwać przez zaledwie trzy miesiące. Co ważne, pracodawca nie może zawrzeć z tym samym pracownikiem kolejnej umowy na okres próbny. Istnieją w tej mierze jedynie dwa wyjątki. Pierwszy dotyczy sytuacji, gdy pracownik ma być szkolony do wykonywania obowiązków na innym stanowisku. Kolejny przypadek dotyczy sytuacji, gdy dana osoba ma być zatrudniona w ramach tej samej funkcji, jednakże po upływie 3 lat od dnia zwolnienia.
Podobna sytuacja występuje wtedy, gdy pracownik zatrudniony jest na umowę o pracę na czas określony. Co do zasady wystarczające jest zachowanie terminów, które są określone w kodeksie pracy. Są one identyczne jak w przypadku, gdy praca jest wykonywana w ramach umowy bezterminowej. Zasadnicza różnica polega jednak na tym, że w tym przypadku pracodawca, który jest inicjatorem wypowiedzenia, nie musi w żaden sposób go uzasadniać. Jest to rozwiązanie niezwykle wygodne, dlatego działy kadrowe wielu firm starają się jak najdłużej utrzymywać pracowników na kontrakcie tego typu.
Pojawia się jednak pytanie jak wypowiedzieć umowę o pracę na czas nieokreślony. W zasadzie nie jest ograniczona czasowo, co sprawia, że jedyną formą jej rozwiązania jest wypowiedzenie. Aby było ono skuteczne, powinno ono zawierać szereg warunków formalnych. Jak już wspomniano, pracodawca powinien wskazać, jaka jest jego przyczyna. Co do zasady kodeks pracy nie zawiera katalogu przesłanek, które muszą zostać spełnione, aby ta dyspozycja została zrealizowana. Dlatego w wielu sytuacjach zupełnie wystarczające jest posłużenie się określeniem ogólnikowym, takim jak „utrata zaufania”.
W przypadku, gdy osobą dokonującą wypowiedzenia umowy o pracę jest pracownik, nie musi on podawać powodu zerwania stosunku pracy. Jednak musi on pamiętać, że także jego wiążą okresy wypowiedzenia. Są one zależne od stażu pracy w danym zakładzie pracy. I tak osoba, która była zatrudniona przez mniej niż pół roku, musi wypowiedzieć umowę na dwa tygodnie naprzód. Jeżeli pracuje dłużej, powinien on złożyć odpowiednie oświadczenie miesiąc przed planowanym zwolnieniem z obowiązków. Najdłuższy termin – bo aż trzymiesięczny – przeznaczony jest dla pracowników o stażu przekraczającym 3 pełne lata. Jedyną możliwością przedwczesnego zwolnienia się z pracy jest zawarcie porozumienia z dotychczasowym pracodawcą.
