Umowa pracę jest kontraktem o szczególnym charakterze. Wskazuje się w literaturze niemal powszechnie, że zawiera ona szeregu udogodnień dla pracownika. Przede wszystkim jest uprawniony do corocznego urlopu, który jest płatny. Co ważne, może on go wykorzystać w dowolnej chwili, o ile został odpowiednio wcześniej zaplanowany. Kodeks pracy wylicza również rozmaite świadczenia socjalne, na które może liczyć pracownik. Należy pamiętać, że takich gwarancji nie mają ludzie zatrudnieni na podstawie umów cywilnoprawnych.
Konieczne jest jednak wskazanie, że umowa o pracę to dla pracownika nie tylko prawa, ale i obowiązki. Tym samym ponosi on odpowiedzialność za działania i zaniechanie zawinione, które przyniosły szkodę zakładowi pracy. W tej mierze niezwykle restrykcyjne są przepisy odnoszące się do szczególnej kategorii pracowników – do personelu zarządzającego. Co do zasady to właśnie te podmioty ponoszą największą odpowiedzialność za swoje czyny. Dlatego w niektórych sytuacjach osoby zatrudnione w oparciu o umowę zlecenie czy umowę dzieło wychodzą na tym znacznie korzystniej.
Warto wskazać, że przepisy jednoznacznie regulują to, czy w wypowiedzeniu umowy o pracę należy podać przyczynę. W pierwszej kolejności należy odwołać się do różnych rodzajów takiego kontraktu. Co do zasady osoby, które mają umowę o pracę na okres próbny, mogą zostać w każdej chwili zwolnione bez podania jakiejkolwiek przyczyny. Konieczne jest jednak zachowanie okresów wypowiedzenia, które są na ogół bardzo krótkie. W zupełności wystarczające jest, aby pracodawca wykorzystał dwutygodniowy termin, aby po jego upływie móc zatrudnić innego pracownika na dane stanowisko w zakładzie.
Nieco inaczej przedstawia się sytuacja pracowników zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę na czas określony. Tutaj niezbędne jest zapamiętanie kilku kwestii. Przede wszystkim okresy wypowiedzenia są w tym przypadku znacznie wydłużone i w zależności od stażu pracownika w danym zakładzie może okazać się, że niezbędne jest zachowanie niebagatelnego trzymiesięcznego terminu wypowiedzenia. Co do zasady jest on skuteczny na koniec miesiąca kalendarzowego. Dlatego w takiej sytuacji warto odpowiednio wcześniej zastanowić się, czy nie jest celowe skorzystanie z możliwości wypowiedzenia. Należy jednak zaznaczyć, że ani pracownik, ani pracodawca nie są zobowiązani do podawania motywów swojej decyzji.
Zupełnie inaczej sytuacja przedstawia się wtedy, gdy strony są związane umową o pracę na czas nieokreślony. Terminy wypowiedzenia są analogiczne jest w sytuacji kontraktu terminowego, jednakże istnieje przy tym zasadnicza różnica. Należy pamiętać, że jeżeli wypowiedzenia dokonuje pracodawca, zobowiązany jest on do wskazania przesłanek, jakie uzasadniają wypowiedzenie w danej sytuacji. Dlatego niezwykle istotna jest znajomość regulacji prawnych w tym zakresie. Powód nie może być bagatelny, a wypowiedzenie musi być uzasadnione takimi przesłankami jak utrata zaufania czy ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych.
