Często zawieramy umowy o pracę licząc na dobre warunki i godną płacę, czasami jednak mocno się zawodzimy na obietnicach pracodawcy. Z pomocą przychodzi wtedy PIP czyli Państwowa Inspekcja Pracy, w dalszej części artykułu dowiesz się co ma pod swoim nadzorem i co kontroluje inspekcja pracy i jakich reguł musi przestrzegać pracodawca, by nie zapłacić kary.
Korzenie historyczne powstania Państwowej Inspekcji Pracy sięgają XIX wieku, została powołana dekretem w 1919 roku przez Józefa Piłsudskiego, który w tamtym okresie pełnił funkcję Naczelnika Państwa. W czasie okupacji podczas drugiej wojny światowej inspekcja pracy została włączona do niemieckiego urzędu „Arbeitsamt” czyli urzędu pracy.
PIP to organ kontrolny, który może wymierzać kary po kontroli u przedsiębiorcy, zatrudniającego pracowników. Często właśnie Ci pracownicy boją się, zgłaszać naruszenia przepisów przez swojego pracodawcę, błędnie zakładając iż inspekcja pracy nie może im pomóc. Zdarza się też iż obawiają się, że pracodawca dowie się kto nasłał na niego służby i znajdzie powód do zwolnienia dyscyplinarnego pracownika. Co tak naprawdę może PIP i dlaczego warto o nich pamiętać?
Ochrona danych osobowych
Pracownik, który poinformuje inspekcję pracy o nieuczciwości i łamaniu przepisów przez przedsiębiorcę, u którego wykonuje pracę, ma pełne prawo do zachowania jego danych w tajemnicy. Oznacza to iż taki pan Kowalski, który doniesie na swojego szefa pana Nowaka, uzyskuje pełną anonimowość i ochronę danych by pan Nowak nie dowiedział się o nielojalności jednego ze swoich pracowników.
„Dzień dobry, kontrola.”
Kontrola Państwowej inspekcji Pracy może odbyć się bez uprzedzenia. Co prawda, wiele wizyt Państwowego Inspektora jest zapowiedziana, ale nie zmienia to faktu, że może on przybyć w każdej chwili, również w nocy jeżeli uzna to za stosowne. Jest to oczywiście zapisane w art. 24 ust. 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, dalej ustawy o PIP. Taki Inspektor ma pełne prawo przeprowadzania kontroli nawet gdy wtenczas w zakładzie pracy trwa inna kontrola, np z Urzędu Skarbowego.
Co może Inspektor?
Wachlarz jego uprawnień jest dosyć szeroki. Może nakazywać, wydawać kary grzywny i wiele innych:
– posiada swobodny wstęp na teren i do obiektów objętych kontrolą
– może wzywać na przesłuchania i wymagać pisemnych oraz ustnych informacji od pracodawcy i pracowników, w związki ze sprawami objętymi kontrolą inspekcji pracy
– może żądać wglądu do akt osobowych pracowników bądź osób świadczących pracę
Co kontroluje inspekcja pracy podczas audytu:
1. Na pierwszym miejscu zawsze były, są i będą Zasady Bezpieczeństwa i Higieny Pracy, czyli tak dobrze znane wszystkim BHP. W tym zakresie inspektor może sprawdzić badania lekarskie pracowników, ocenę ryzyka zawodowego a także czy pomieszczenia sanitarne są zgodnie wyposażone wg. przepisów.
2. Stosunek pracy, czyli to co tygryski a raczej nieuczciwi pracodawcy lubią najbardziej. Tutaj na arenę wkraczają kontrola legalności zatrudnienia, czy dany stosunek pracy jest odpowiedni do tego przedstawionego na umowie.
3.Wynagrodzenia i inne świadczenia przysługujące ze stosunku pracy. Tutaj Inspektor przede wszystkim kontroluje czy pracownicy na pewno mają przepisowo wypłacaną pensję z uwzględnieniem stawki minimalnej i ewentualnych potrąceń ale także czy premia i inne dodatki są przyznawane zgodnie z prawem.
4. Czas pracy – tutaj standard, godziny nadliczbowe czyli tzw. „nadgodziny”, praca w niedziele i święta i przerwy w czasie pracy.
5. Urlopy
6. Zatrudnianie osób młodocianych i niepełnosprawnych.
Warto jest informować Państwową Inspekcję Pracy o nadużyciach czy łamaniu prawa, pozwoli to w przyszłości uniknąć wielu ludzkich dramatów, które często odbywają się za zamkniętymi drzwiami przedsiębiorstw.
